Het is genoegzaam bekend dat het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) op 1 januari 2020 in werking trad voor alle Belgische rechtspersonen. Nog vóór die inwerkingtreding ontving de Kamer al een voorstel tot reparatie van verschillende bepalingen van het gloednieuwe wetboek. Dat voorstel werd ondertussen al aangenomen. Wat zijn de meest relevante correcties?

Auteur: Ruben Ruysbergh, Senior Consultant BDO Legal

Het reparatievoorstel werd al op 4 oktober 2019 bij de Kamer ingediend. Op 16 april 2020 nam de Kamer de reparatiewetgeving aan. Vervolgens werd ze op 6 mei 2020 officieel gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De reparaties werden dezelfde dag nog van kracht. Het gros van de aanpassingen zet vergetelheden en materiële vergissingen recht, zoals foute kruisverwijzingen en terminologie, om zo bepaalde zaken te ‘verduidelijken’ en de Franse en Nederlandse tekst van het WVV beter op elkaar af te stemmen. Maar er zijn ook meer ingrijpende correcties, waarvan we er hier enkele belichten.

Eén aandeelhouder volstaat om een nv of een bv op te richten. Bovendien kunnen die vennootschappen tijdens hun bestaan eenhoofdig worden. Voor de nv bepaalde het WVV (artikel 7:231) al dat alle aandelen in één hand verenigd zijn en dat de identiteit van de enige aandeelhouders moest worden neergelegd in het vennootschapsdossier. Die verplichting wordt nu uitgebreid naar de bv. En is verankerd in artikel 2:8, §4 WVV. Artikel 7:231 WVV wordt dan ook geschrapt.

Het regime voor de ontbinding en vereffening van (i)vzw’s wordt beter afgestemd op het regime van de vennootschappen. Vóór de reparatie was de heropening van een vereffening bij (i)vzw’s onderworpen aan een dubbele voorwaarde:

1. De vereffening moet met een tekort zijn afgesloten;
2. Na de sluiting blijkt dat één of meer vermogensbestanddelen werden vergeten.

Voor vennootschappen is het deficitair karakter van de vereffening geen voorwaarde. De reparatiewetgeving stemt het regime voor de (i)vzw’s nu af op het regime van de vennootschappen. Anders gezegd, de heropening van een vereffening van een (i)vzw vereist dus enkel nog voorwaarde 2.

De regeling over het orgaan van het dagelijks bestuur bij de bv, cv, nv, vzw en de stichting wordt geharmoniseerd. Vooreerst wijzigt de wetgever de bepaling bij de bv en cv. Vóór de reparatie bepaalde het WVV dat bij een bv en cv de manier van benoeming en ontslag en de bevoegdheid van de personen die belast worden met het dagelijks bestuur, in de statuten moest zijn geregeld. Met de reparatiewetgeving stapt de wetgever hiervan af en brengt hij de regeling in lijn met de regel voor de nv, de vzw en de stichting. De manier van benoeming en ontslag en de bevoegdheid van de personen belast met het dagelijks bestuur moeten dus niet langer in de statuten worden opgenomen. Dat zorgt voor meer duidelijkheid. Immers, uit de initiële bepaling kon men een de facto vereiste van een statutaire machtiging afleiden voor het instellen van een orgaan van dagelijks bestuur. En dat was allerminst de bedoeling.

Bovendien wijzigt de reparatiewetgeving de regeling van het dagelijks bestuur bij een stichting en een vzw, opnieuw om de regeling in lijn te brengen met de regeling voor de bv, cv en nv. De uitdrukkelijke vereiste van een statutaire machtiging voor de delegatie van het dagelijks bestuur wordt met andere woorden verlaten. Zelfs bij ontstentenis van statutaire bepaling kan het bestuursorgaan dus op grond van zijn residuaire bevoegdheid een orgaan van dagelijks bestuur instellen en zijn leden benoemen en ontslaan.

De reparatie brengt ook meer klaarheid inzake de liquiditeitstest die geldt voor uitkeringen in de bv en cv. Zo kunnen uitkeringen, verricht in strijd met de nettoactief- en/of liquiditeitstest, niet enkel van de aandeelhouders worden teruggevorderd, maar van elke begunstigde. Het is dus mogelijk om een tantième, toegekend zonder inachtname van de nettoactief- en liquiditeitstest, terug te vorderen van de desbetreffende bestuurder.

Daarnaast verduidelijkt de reparatiewetgeving dat de belangenconflictregeling voor de bestuurders niet speelt bij het uitvoeren van de liquiditeitstest.

Ten derde komt er ook meer duidelijkheid over het strafbaar karakter van een schending van de uitkeringsregels. Zo preciseert de reparatiewetgeving dat enkel de beslissing van het bestuursorgaan om uitkeringen te verrichten die de liquiditeit van de vennootschap in het gedrang brengen, strafbaar is. Het niet verrichten van de liquiditeitstest op zich wordt niet strafrechtelijk gesanctioneerd.

“Uitkeringen in de bv en cv, in strijd met de nettoactief- en/of liquiditeitstest, kunnen worden teruggevorderd van elke begunstigde.”

De reparatiewetgeving stelt dat bestaande cvba’s die niet voldoen aan de definitie van de coöperatieve vennootschap (zoals opgevat door Boek 6 van het WVV) de oude naam ‘cvba’ moeten blijven gebruiken. Tot 1 januari 2024, want dan worden ze van rechtswege omgevormd tot een bv.

Voor cvba’s die wel voldoen aan de definitie van de coöperatieve vennootschap werden het vaste gedeelte van het kapitaal en de wettelijke reserve op 1 januari 2020 automatisch omgezet naar een ‘onbeschikbaar eigen vermogensrekening’. Voor cvba’s die niet aan de definitie voldoen, gebeurt dat pas op 1 januari 2024 (het moment dat ze van rechtswege een bv worden). In de tussentijd kunnen die cvba’s blijven gebruikmaken van het vast en variabel kapitaal. In tegenstelling tot de bv(ba)’s en cvba’s die voldoen aan de definitie van een cv, hoeven ze dus niet te werken met een ‘onbeschikbare eigen vermogensrekening’.

Tot hun omzetting blijven de bestaande cvba’s, overeenkomstig artikel 41 WVV, immers onderworpen aan het ‘oude’ Wetboek van Vennootschappen voor wat betreft de regels inzake kapitaal en de uittreding en uitsluiting van aandeelhouders (voor de andere onderwerpen zijn de regels van Boek 5 voor een bv van toepassing).

“Voor de nv zijn alle aandelen in één hand verenigd. Dat is nu ook zo voor de bv.”

Vragen over de nieuwe reparatieregels van het WVV? Advies nodig bij de omzetting van je vennootschapsvorm? Aarzel niet om de specialisten van ons ‘Legal’-team te contacteren: legal@bdo.be.

Lees ook de artikels over het nieuwe WVV ‘Vennootschaps- en verenigingsrecht’ in To The Point 02/2019 en de FAQ over de nieuwe ‘WVV-regels uitkeringen en jaarrekening’ in To The Point 01/2020.