Nicolas Stockmans, Partner BDO Tax

Eind 2021 genoten zo’n 20.000 kaderleden en onderzoekers het bijzonder aanslagstelsel voor expats. Sinds 1 januari dit jaar geldt een nieuw bijzonder stelsel. Dat heeft een belangrijke impact op de fiscaliteit van je buitenlandse medewerkers, maar ook op het HR-beleid van de werkgever. We zetten alle elementen duidelijk op een rij.

De goedkeuring door het parlement van een nieuw, bijzonder belastingstelsel voor de zgn. ‘ingekomen’ belastingplichtigen en onderzoekers kreeg al heel wat weerklank. Kaderleden en onderzoekers, aangeworven in het buitenland, die voor een beperkte periode komen werken in België (expats) kunnen tijdelijk gebruikmaken van de bijzondere aanslagstelsels. De nieuwe regimes vervangen sinds 1 januari 2022 het oude ‘fiscaal statuut buitenlandse kaderleden’ (administratieve circulaire van 8 augustus 1983).

Om België aantrekkelijker te maken als vestigingsplaats voor internationale ondernemingen genoten buitenlandse kaderleden of expats een ‘voordelig’ belastingstelsel. De belastingdruk in ons land behoort immers tot de hoogste in Europa. Dankzij het speciale stelsel konden de werkgevers de expats een aantrekkelijk nettoloon aanbieden en de loonkosten competitief houden ten opzichte van de andere landen. Ondanks de brede toepassing klonk er ook kritiek op het stelsel, onder meer vanwege:

Het gebrek aan rechtszekerheid wordt opgevangen omdat het nieuwe stelsel voortaan bij wet is vastgelegd als deel van het Wetboek van de Inkomstenbelasting.

Het nieuwe stelsel biedt voordelen, maar ook beperkingen met een grote impact voor de werkgevers die al een beroep deden op het oude stelsel om expats aan te trekken en te binden aan hun onderneming.

1. Geen band met België

Tijdens 60 maanden vóór zijn aankomst in België mag de expat:

• niet belast zijn geweest als inwoner in België;
• niet op minder dan 150 km van de Belgische grens hebben gewoond;
• niet belast zijn geweest als niet-inwoner op beroepsinkomsten uit Belgische bron.

De expat moet bovendien:

• uit het buitenland zijn aangeworven door een binnenlandse vennootschap, door de Belgische vestiging van een buitenlandse vennootschap of door een vereniging zonder winstoogmerk; of
• gedetacheerd of overgeplaatst zijn naar België, ofwel binnen een multinationale groep of binnen een vereniging zonder winstoogmerk.

Dat betekent dat de binnenlandse werkgever, in tegenstelling tot vroeger, niet langer deel moet uitmaken van een internationale groep, noch een winstoogmerk moet hebben. Dat biedt nieuwe opportuniteiten voor Belgische vennootschappen die niet tot een internationale groep behoren.

Wat de begunstigde betreft, sluit de Belgische nationaliteit hem bovendien niet langer uit van het voordeel van het nieuwe belastingstelsel.

2. Minimale bezoldigingsdrempel: 75.000 EUR

Er geldt voortaan een jaarloon van minimum 75.000 EUR. Die drempel omvat het brutoloon, de variabele bezoldigingen en de voordelen alle aard, maar niet de kosten eigen aan de werkgever. Bij een onvolledig kalenderjaar wordt deze drempel pro rata temporis verminderd.

Uitzondering voor onderzoekers!

De minimale loondrempel geldt niet voor onderzoekers, mits ze aan de volgende voorwaarden voldoen:

• ze zijn houder van een master in de volgende domeinen: landbouwwetenschappen, toegepaste wetenschappen, industriële wetenschappen, medische wetenschappen, natuurwetenschappen, farmaceutische wetenschappen, veterinaire wetenschappen en engineering; of
• ze hebben minstens tien jaar aantoonbare ervaring in een van die domeinen.

Let wel, de uitzondering geldt enkel voor onderzoekers-werknemers, niet voor zelfstandige bedrijfsleiders. Bovendien moet de onderzoeker minstens 80% van zijn of haar arbeidstijd besteden aan onderzoeksactiviteiten.

De werkgever kan de expat de bijkomende terugkerende kosten als gevolg van zijn verblijf in België (bv. verschil in levensduurte, verschil in huisvestingkost, enz.) terugbetalen of vergoeden zonder dat dit een belastbare bezoldiging vormt. Die belastingvrije terugbetaling is beperkt tot 30% van de bruto bezoldiging. Bovendien mogen de belastingvrije terugbetalingen op jaarbasis niet meer dan 90.000 EUR bedragen en mogen ze het aandeel van het inkomen onderworpen aan de sociale zekerheid niet onder de drempel van 75.000 EUR brengen. De terugbetaling gebeurt op forfaitaire basis. Er zijn dus geen bewijsstukken vereist.

De schoolkosten in een internationale school of in het buitenland, alsook de verhuis- en installatiekosten kunnen worden terugbetaald als kosten eigen aan de werkgever boven de grens van 30%.

De belastingvrijstelling voor reizen, ‘travel exclusion’ genoemd, is niet meer van toepassing.

Het nieuwe stelsel geldt voor een periode van vijf jaar en kan, onder bepaalde voorwaarden, worden uitgebreid voor een bijkomende periode van drie jaar. Het nieuwe stelsel is niet langer exclusief gekoppeld aan dezelfde werkgever.

In tegenstelling tot het vorige stelsel, zijn voortaan de gewone Belgische fiscale regels om de fiscale woonplaats te bepalen van toepassing. Als een expat dus niet als Belgische inwoner mag worden beschouwd op basis van de nationale wetgeving, dan moet hij de Belgische fiscus een verblijfsattest bezorgen dat is afgegeven door zijn woonstaat.

Het statuut van Belgisch fiscaal inwoner houdt in dat expats die onder het nieuwe stelsel vallen belastbaar zijn in België op basis van hun wereldwijde inkomsten. Bovendien zijn ze gedekt door de verdragen die België sloot om dubbele belasting te vermijden.

De expat moet een aanvraag indienen binnen een termijn van drie maanden vanaf de datum dat zijn activiteit aanvangt in België.

Bovendien moet de werkgever elk jaar uiterlijk op 31 januari de lijst bezorgen van al zijn werknemers en bedrijfsleiders die tijdens het afgelopen jaar onder het bijzonder belastingstelsel vielen.

Eind 2021 genoten zo’n 20.000 personen het bijzonder aanslagstelsel. Als overgangsmaatregel voorziet de wet in opt-in/opt-outmechanismen voor bestaande situaties die geval per geval moeten worden geanalyseerd. De overgangsperiode is beperkt tot twee jaar.

1. Opt-in

Belastingplichtigen die minder dan vijf jaar het vorige bijzonder aanslagstelsel hebben genoten, kunnen opteren voor het nieuwe stelsel als ze bij hun aankomst in België al voldeden aan de toepassingsvoorwaarden van het nieuwe stelsel. De opt-inaanvraag moet uiterlijk op 31 juli 2022 worden ingediend.

In die situaties wordt de maximale toepassingsduur van het nieuwe stelsel verminderd met de periode waarin de persoon al het vorige stelsel heeft genoten.

2. Opt-out

Belastingplichtigen die minder dan vijf jaar het vorige bijzonder aanslagstelsel hebben genoten, kunnen kiezen om het vorige stelsel te blijven genieten tot 31 december 2023. Die oplossing kan interessant zijn voor expats met hoge ‘travel exclusion’-percentages.

3. Expats die niet in aanmerking komen voor het nieuwe stelsel

Expats die al langer dan vijf jaar in België verblijven of die niet voldoen aan de toepassingsvoorwaarden van het nieuwe stelsel, kunnen het vorige stelsel blijven genieten tot 31 december 2023. Dat betekent met andere woorden dat ze vanaf 1 januari 2024 Belgische fiscaal inwoners worden.

Vanwege de verschillende overgangsmaatregelen raden we werkgevers aan om de impact van het nieuwe stelsel voor hun expats grondig te analyseren zodat ze een gepaste keuze kunnen maken vóór de deadline van 31 juli 2022.