Om KMO’s nog beter bij te kunnen staan in hun groei en verdere professionalisering van hun governance model heeft GUBERNA in september 2022 een ‘research partnership’ afgesloten met BDO. De lancering van dat nieuw gemeenschappelijk initiatief was voor Sandra Gobert, CEO van GUBERNA een mooie aanleiding voor een kort interview met Peter Van Laer, CEO van BDO.
SG: Bij GUBERNA stellen wij vaak dat goed bestuur een ‘middel’ is en geen ‘doel op zich’. Maar wat betekent dat dan concreet voor de doorsnee KMO?
PVL: Juist. Maar als een middel voor betere resultaten op de langere termijn vergt governance wel regelmatig enige concrete reflectie. Je moet je eigen strategische visie durven ‘challengen’ en dat gebeurt nog te weinig in de familiaal wat meer besloten context van een KMO-bestuur. Om hier verbetering te brengen hebben we een pragmatiek nodig die echt aangepast is aan het leven en het werken in een KMO.
Inderdaad. Laten we het dus wat concreter maken. Vandaag spelen er een aantal belangrijke zaken: denk aan klimaatverandering, energietransitie, inflatie, de druk op de arbeidsmarkt… Wat zijn volgens jou hiervan bij KMO's de belangrijkste aandachtspunten en hoe kunnen wij daar het best op inspelen?
Deze verschillende uitdagingen werken allemaal op de een of andere manier in op de KMO, weliswaar afhankelijk van de sector. Een maakbedrijf met een zeer energie-intensieve bedrijfsvoering had bijvoorbeeld veel last van de hogere energieprijzen en kreeg te maken met veel onzekerheden. Voor wie veel minder energie verbruikt speelde dat nauwelijks.
Maar de krapte op de arbeidsmarkt speelt dan weer voor bijna iedereen. Alle bedrijven zijn echt op zoek naar juist opgeleide medewerkers. Ik denk dat wij daar op verschillende manieren kunnen helpen, rekening houdend met de eigenheid van de verschillende bedrijven.
Een aantal van die uitdagingen houden ook onderling met elkaar verband en ze kunnen samen naar een oplossing leiden. In het kader van je energiebeheer is het bijvoorbeeld nuttig je energieconsumptie te doen dalen of minstens toch onder controle te brengen. Dan daalt je kostprijs en tegelijkertijd realiseer je ook een deel van de duurzaamheidsagenda. Wie er in slaagt concrete resultaten te boeken op het vlak van die “sustainability” kan daarmee ook potentiële werknemers het signaal geven dat zijn bedrijf daar heel actief mee bezig is. Dat verhoogt dan weer de aantrekkelijkheid naar jonge mensen. Sommige uitdagingen zijn dus gekoppeld aan elkaar en kunnen elkaar versterken in de juiste richting.
Iets anders. Bij kleinere bedrijven stellen we vast dat alle bevoegdheden vaak bij één persoon liggen. Die ene persoon is dan tegelijkertijd eigenaar, aandeelhouder, zaakvoerder, directeur en ook nog eens raad van bestuur van het bedrijf. Hoe kunnen we KMO's bijstaan om te evolueren naar meer bestuurlijke maturiteit met een evenwichtigere rollenverdeling?
Dat is natuurlijk afhankelijk van de schaal van die KMO en de beschikbare bandbreedte om die rollen effectief te ontdubbelen. Want de scheiding van een aantal functies draagt inderdaad bij tot een beter evenwicht.
Om dit praktisch aan te pakken bestaat een eerste stap er natuurlijk in om een klankbord te organiseren over de doelstellingen, de visievorming en het concrete bedrijfsbeleid. Dan laat je je als bedrijfsleider voor deze beslissingen best challengen door enkele externen. Mensen die dicht bij je business staan en die jou als bedrijfsvoerder uitdagen of die wat reliëf geven aan je persoonlijke denkoefeningen. Je mag hopen dat zij je zo andere horizonten bieden om op een andere manier naar dezelfde problematiek te kijken. Noem dat dan gerust een raad van bestuur of eventueel eerst een raad van advies. Momenteel is dat echt nuttig want we bevinden ons nu in een situatie van opeenvolgende crisissen: energie, supply chain, geopolitieke onzekerheid, arbeidskrapte...
Dat zijn allemaal vormen van schaarste die ons haast dwingen om op korte termijn creatieve oplossingen te vinden. Maar door de tunnelvisie op de korte termijn verdwijnen de meer fundamentele oplossingen - deze die op de lange termijn beter zouden zijn - wat uit het gezichtsveld. Hier heb je echt nood aan de kracht van een buitenstaander die met een andere blik naar je bedrijf kijkt. Hij kan net dat ene element toevoegen dat die tunnelvisie doorbreekt. Vandaag is dat enorm belangrijk!
Juist, de wereld is in volle transitie. Dan is goed bestuur voor de KMO meer dan ooit belangrijk. Wat kunnen wij samen nog meer doen deze KMO-ondernemers nog beter te ondersteunen?
Nu mag ik ons nieuw gemeenschappelijk programma aankondigen! Een programma dat zowel praktische training als concrete governance mentoring bevat. Wij weten dat KMO’s vooral pragmatisch advies en praktische tools willen krijgen om het best mogelijke bestuursmodel te ontwikkelen. Ons programma Governance Mentoring voor KMO’s combineert daarom enkele interactieve workshops met een mentoringtraject van ongeveer zes maanden.
Inderdaad warm aanbevolen!
GUBERNA ondersteunt overigens ook een onderzoek van de Vives Hogeschool om onder meer voor KMO’s een praktische leidraad te ontwikkelen voor de samenstelling en de evaluatie van een Raad van advies.