Problematiek
Het verhoogd gebruik van telewerk kan echter gevolgen hebben voor het socialezekerheidsstelsel dat van toepassing is op werknemers en zelfstandigen in een grensoverschrijdende tewerkstellingssituatie of bij detachering.
Volgens de Europese aanwijsregels ter zake, wordt het toepasselijk socialezekerheidsstelsel van werknemers en zelfstandigen die gelijktijdig in verschillende Lidstaten werkzaam zijn in belangrijke mate bepaald door het feit of ze al dan niet “substantiële activiteiten” hebben in het land waar ze wonen (dwz minstens 25% van hun arbeidstijd en/of van hun loon. De verhoogde frequentie van telewerk zou er dus potentieel kunnen toe leiden dat de sociale zekerheid van een ander land van toepassing wordt.
Dit zou bijvoorbeeld het geval zijn voor een werknemer die in België woont en in Nederland werkt. Normaal gesproken werkt hij 80% van zijn tijd in Nederland (4 dagen per week) en 20% thuis in België (1 dag per week). Deze werknemer valt dus onder het Nederlandse socialezekerheidsstelsel. Door de coronacrisis is deze werknemer nu de hele week in België aan het telewerken. Deze nieuwe tijdsverdeling leidt ertoe dat hij de drempel van 25% van zijn werktijd in het woonland (België) overschrijdt. De uitoefening van een substantiële activiteit in België brengt in principe een omschakeling naar de toepassing van het Belgische socialezekerheidsstelsel met zich mee.
Beslissing van de regering
Gezien de uitzonderlijke situatie werd besloten dat de periodes van telewerk die als gevolg van COVID-19 op het Belgische grondgebied worden verricht door werknemers die gewoonlijk grensoverschrijdend werken, bij wijze van uitzondering niet in aanmerking worden genomen bij de vaststelling van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving.
Dezelfde uitzondering wordt gemaakt voor gedetacheerde werknemers die geblokkeerd zitten en daardoor langer dan de oorspronkelijk overeengekomen duurtijd verblijven in het land van tijdelijke tewerkstelling, alsook voor degenen die een activiteit moesten aanvatten op Belgisch grondgebied, maar die voorlopig gedwongen worden om te werken vanuit hun land van verblijf.
Er zijn hiervoor geen formaliteiten van de werkgever of de werknemer nodig. Het is niet nodig de RSZ te contacteren om de gewijzigde arbeidsorganisatie te melden, en ook de reeds afgeleverde A1-verklaringen blijven geldig. De RSZ raadt echter aan om deze uitzonderlijke situatie goed te documenteren (schriftelijk akkoord, instructies per e-mail, enz.).
Deze beslissing is geldig in België vanaf 13 maart 2020 tot het einde van de opgelegde uitzonderlijke maatregelen (momenteel vastgesteld op 5 april 2020). Daarna zal de situatie snel moeten worden rechtgezet.
Er lijkt alvast een gelijkaardig beleid gevoerd te worden in andere lidstaten zoals Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Denemarken.
Opgelet: deze algemene maatregel heeft geen betrekking op situaties waarbij derde landen buiten de Europese Economische Ruimte of Zwitserland betrokken zijn. Voor deze situaties raadt de RSZ aan om contact op te nemen met de Directie Internationale Betrekkingen, die de dossiers geval per geval zal behandelen.
Limosa-aangifte
Ten slotte werd beslist dat er geen Limosa-aangifte hoeft te worden gedaan voor werknemers die gewoonlijk in een andere lidstaat werken en die nu van thuis uit in België werken als gevolg van de noodmaatregelen die zijn genomen om de verspreiding van het coronavirus te beperken.
Bovendien is bepaald dat de Limosa-aangiften die reeds zijn uitgevoerd, maar waarvoor de plaats tewerkstelling nu niet overeenkomt met de huidige plaats van telewerken, niet moeten worden gewijzigd.
Contact
Heeft u vragen over de sociale verkiezingen of wenst u onze assistentie? Neem contact op met uw gebruikelijke BDO-contactpersoon of met een van onze experten van het Social Legal team: